कार्यालयको परिचय 2076-06-01

जिल्ला प्रशासन कार्यालय नेपाल सरकारको गृह प्रशासन अन्तरगत जिल्लास्थित मुख्य प्रशासनिक निकाय हो । स्थानीय प्रशासनलाई विकेन्द्रित प्रशासन व्यवस्था अनुरुप सञ्चालन गर्न तथा शान्ति र व्यवस्थालाई प्रभावकारी रुपमा सञ्चालन गर्न स्थानीय प्रशासन ऐन, २०२८ लागू भै उक्त ऐनको दफा ५ ले जिल्लाको सfमान्य प्रशासन सञ्चालन गर्न प्रत्येक जिल्लामा एउटा जिल्ला प्रशासन कार्यालय रहने व्यवस्था गरे अनुसार डोटी जिल्लाको शान्ति सुरक्षा, अमनचयन कायम गर्न तथा जिल्लास्थित अन्य कार्यालयहरूसँग समन्वयकारी भूमिका निर्वाह गर्दै विकास तथा सुशासन कायम गर्ने जिम्मेवारीका साथ डोटी जिल्लामा पनि जिल्ला प्रशासन कार्यालयको स्थापना भएको हो । हाल यो कार्यालय दिपायल सिलगढी नगरपालिकाको वडा नं. ६, सिलगढीमा अवस्थित छ ।

मूलतः यस कार्यालयले नेपाल सरकार कार्यविभाजन नियमावली, 2074 ले निर्दिष्ट गरेका गृह प्रशासनका अधिकारक्षेत्र भित्र रहेर काम गर्दै आएको छ । जसमा संघ, प्रदेश र स्थानीय तहहरूबीच समन्वय र सुरक्षा प्रबन्ध, अपराध रोकथाम तथा नियन्त्रण, दैनिक रुपमा नियमानुसार नागरिकता र राहदानी वितरण, हातहतियार तथा खरखजाना, सार्वजनिक सम्पत्तिको संरक्षण, जुवाजन्य क्रियाकलापहरूको नियन्त्रण, लागू औषध नियन्त्रण, विपद् व्यवस्थापन, अत्यावश्यक वस्तु तथा सेवाको आपूर्ति तथा बजार अनुगमन, सरकारी सवारी साधनको समुचित प्रयोगको व्यवस्था मिलाउने र अन्य आकस्मिक सम्पूर्ण कार्यहरू सम्पादन गर्दै आएको छ ।

कार्यालयको पूर्व इतिहास केलाउँदा १३ औँ शताव्दीतिर निरञ्जन मल्लद्धारा स्थापित डोटी राज्य वि.सं. १८४६ मा गोर्खाली फौजबाट पराजित हुनु पूर्वसम्म शक्तिशाली राज्यको रुपमा रहेको देखिन्छ । गार्खाली फौजसँगको पराजय पश्चात् नेपाल राज्यमा मिसिन पुगेको केन्द्रबाट प्रशासित हुँदा समेत यस क्षेत्रको मूख्य प्रशासनिक केन्द्रका रुपमा २००७ साल पूर्वसम्म राणाकालीन समयमा पश्चिम कमाण्डिङ जर्नेलद्धारा प्रशासित र २००७ सालपछि मुलुकमा आन्तरिक व्यवस्था सञ्चालनका लागि पहिलो पटक केन्द्रमा गृह मन्त्रालय मातहत गौडा/गोश्वारा र मूख्य प्रशासकीय अधिकारीको रुपमा बडाहाकिमको व्यवस्था भए बमोजिम डोटी गौँडाको रुपमा परिवर्तित भई परिवर्तित भूमिका अनुरुप कार्यसम्पादन हुँदै आएको थियो ।

२०१७ सालको परिवर्तन र २०१८ सालमा मुलुकलाई १४ अञ्चल ७५ जिल्लामा विभाजन गरेपश्चात् डोटी सेती अञ्चलको छुट्टै जिल्लाको रुपमा रहेको र जिल्ला पञ्चायत कार्यालयको नामबाट सेवा प्रवाह गरेको पाइन्छ । जुन समयदेखि मुख्य प्रशासनिक अधिकारीको रुपमा प्रमुख जिल्ला अधिकारी रहने व्यवस्था भै हालसम्म पनि कायम छ । २०३७ सालमा जिल्ला कार्यालय र २०४८ सालपछि जिल्ला प्रशासन कार्यालयको नामबाट जिल्लाको सामान्य प्रशासन सञ्चालन गरी आएको छ ।

स्वतन्त्र डोटी राज्य हुँदाको अवस्था देखि पश्चिम कमाण्डिङ जनरलको कार्यालय/तल्लो ढोकाको नामले समेत चिनिने गरेको र डोटी गौँडा हुँदै हाल जिल्ला प्रशासन कार्यालयको रुपमा जिल्लाको प्रमुख प्रशासनिक नेतृत्वदायी भूमिकामा रहेको यस कार्यालयले ऐतिहासिक महत्व बोकेको छ । यसको क्षेत्र मूख्य प्रशासनिक भूमिकामा सधैँ आफूलाई अग्रणी सावित गरेको यस कार्यालयले ऐतिहासिक महत्व/गरिमा कायम राख्दै आज पनि आम जनतालाई चुस्त दुरुस्त ढंगले सेवा प्रदान गर्दै आएको छ ।

 

 

---